maslow'un ihtiyaçlar hiyerarşisi
-
psikolog Abraham Maslow tarafından ortaya atılmış, insanın gereksinimlerini kategorize eden bir teoridir. ihtiyaçlar piramidi olarak da bilinir. piramidin tabanında en temel ihtiyaçlar bulunurken kişinin ihtiyaçlarını karşılayabilme yetisine göre piramitte yukarıya doğru ilerler. olağandışı/olağanüstü etmenlerle piramitteki irtifasını kaybedip tekrar en alttan başlayabilir.
Maslow, gereksinimleri şu şekilde kategorize etmektedir;
1. Fizyolojik gereksinimler (nefes, besin, su, cinsellik, uyku, denge, boşaltım)
2. Güvenlik gereksinimi (vücut, iş, kaynak, etik, aile, sağlık, mülkiyet güvenliği)
3. Ait olma, sevgi, sevecenlik gereksinimi (arkadaşlık, aile, cinsel yakınlık)
4. Saygınlık gereksinimi (kendine saygı, güven, başarı, diğerlerinin saygısı, başkalarına saygı)
5. Kendini gerçekleştirme gereksinimi (erdem, yaratıcılık, doğallık, problem çözme, önyargısız olma, gerçeklerin kabulü)
Maslow'a göre birey için o an baskın olan gereksinimler hangi kategoriye ait gereksinimler ise, diğer deyişle günlük etkinlikleri ağırlıklı olarak hangi gereksinimleri doyurmaya yöneliyorsa, kişilik gelişmişlik düzeyi de onun istencinden ya da seçiminden bağımsız olarak bu gereksinim kategorisine karşılık gelen düzeyde bulunacaktır.
Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur. Örnek olarak günlük olarak karnını doyurabilen fakat güvenlik içinde bulunmayan, kendini sürekli olarak olası bir tehdit altında algılayan bir insanın, dünya görüşünü geliştirmek için kitap okumak gibi bir gereksinimi yoktur.
tabi ki günümüzde bu görüşün dışında hareket eden insanlara rastlamak da mümkün.
kaynak: vikipedi ve ek olarak birkaç site.