güneş dil teorisi
-
Bu teoriyi Avusturyalı filolog Hermann Kvergic ortaya atmış ve Türk dilinin tüm dünya dillerinin atası olabileceğini, diğer dillerin Türkçe’den türeyip şekillenmiş olabileceklerini ileri sürmüştür. Atatürk tarafından bizzat desteklenmiştir.
Konuyla ilgili olarak akademik bir çalışma yapılması talimatını veren Mustafa Kemal, yine bizzat kendisinin kurmuş olduğu Türk Dili Tetkik Cemiyeti’ni (Türk Dil Kurumu) bu iş için görevlendirmiş ve kendisi de sık sık bu teoriyi dile getirmekten çekinmemiştir.
Atatürk’e göre, Akdeniz ve Avrupa’ya hâkim olan diller, bu coğrafyalara Orta Asya’dan yayılmış ve insanoğlu, kavram olarak ilk başta tabiatın devamlılığında en önemli rolü üstlenen “güneş” kavramını oluşturmuştur. Bu teori, 1936 yılındaki 3.Türk Dil Kurultayı’nda da her yönüyle masaya yatırılmış, çeşitli çalıştay raporları hazırlanmış ancak bu teori dünya çapında kabul görmemiştir.
Güneş-Dil Teorisi, her ne kadar uluslararası akademik camiada rağbet görmese de 3.Türk Dil Kurultayı’nın da etkisiyle 1935-1938 yılları arasında bu konuda 25 ciltlik bir çalışma yayımlanmıştır ki bu hiç de azımsanacak bir rakam değildir. Dahası, fazla bilinmemekle birlikte, bizzat Mustafa Kemal Atatürk, kendi adını kullanmadan “Etimoloji, Morfoloji ve Fonetik Bakımdan Türk Dili” adlı bir kitap bile yazmıştır.
Konuyu araştırması için Atatürk, Enver Paşa'nın dünürü olan Tahsin Mayatepek'i Meksika'ya maslahatgüzar olarak atamıştır. Tahsin Mayatepek'in uzun süren araştırmalarının raporlarının neredeyse hepsi kayıptır. Elimizde sadece bir yada birkaç tanesi bulunmaktadır. Hazırladığı raporlarda meksika yerlilerinin dillerindeki sözcükler ile türkçe sözcükler arasındaki benzerliğe ve kültürel birliğe dikkat çeker. Soyadını, Maya dilinde "tepe" anlamına gelen "tepek" kelimesi ile maya uygarlığının adından almıştır.
Atatürk’ün ölümünden sonra bu teori büyük oranda sahipsiz kalmış, konuyla ilgili akademik çalışmalar malesef devam etmemiştir. Günümüzde tek tük bu teorinin peşinden koşan insanlar vardır. Var olsunlardır.
(bkz: hakikat nerede) Atatürk'ün kaleme almış olduğu bir şiirdir, atatürk'ün tarih görüşünü de gözler önüne serer, yani bu teori bazılarının iddia ettiği gibi türk milletinin "millileşme" kaygısı yüzünden öylesine ortaya atılan bir teori değildir. Bu iddiada bulunanlar dolaylı yoldan atatürk'e sahtekar yakıştırması yapmaktadırlar.