denemeler
-
Michel de Montaigne (1533-1592)- denemeler kitabında; Babalar ve Çocuklar, İnsan ve Akıl, Aşk Üstüne, Dostluk, Özgürlük Üstüne, Mutluluk, Ölüm, Savaş Üstüne, Öfke Üstüne, Körükörüne İnanmak, Bilmediğini Söyleyebilme, Büyüklük ve İnsancalık, Kendi Zenginliğimiz gibi başlıklar altında toplanan kısa denemelerinde “Kendini tanı" ve "Ne biliyorum?" gibi temel sorularla yola çıkarak bir insanda insanlığın bütün hallerini arar büyük bir ustalıkla.
Kitabın girişinde “Kısacası, okuyucu, kitabımın özü “benim”: Boş vakitlerini bu sudan ve anlamsız konuya harcaman akıl karı olmaz. Haydi uğurlar olsun.” der .
Ama buna karşın denemelerinin çoğu kişisel olarak başlamakta daha sonra insanlığı işleyen temalara uzanmaktadır. Aslında Montaigne yalnızca kendisi hakkında söz etmek istediğini söylerken bizleri daha genel anlamda. “insanı” anlamaya davet etmektedir. "Her insanda, insanlığın bütün halleri vardır." Diyerek…
Sonuç olarak ,Montaigne bizi bu eşsiz kitapla birlikte,
İnsan, kendisine mutluluk verecek ya da vermeyecek alanlarda gereksiz sınırlamalar koymamalıdır. Özel hayatı, kamusal alana tercih etmelidir. Bizi ön yargılardan uzak durmaya, kuşkuculuğa ve kültürel farklılıkların ayrımına varmaya; insan olarak hayatı zenginleştirme olanaklarına sahip olduğumuz halde bunları hırslı planlarla ya da gereksiz sınırlamalarla tehlikeye atmamaya davet etmektedir.
Not: Daha sonraki yıllarda Descartes , Montaigne’in dağınık düşüncelerini ünlü "Cogito; ergo sum" “Düşünüyorum, öyleyse varım” sonucuna bağlamıştır.