bendir
-
Bendir, erbane, def, daire klasik türk müziğinin başlıca vurmalı sazlarındandır. Bendiri ise diğer vurmalı sazlardan ayıran en önemli özelliği diğerlerinin temelini oluşturmasıdır. bir önceki giride de belirtildiği üzere bendir bir kasnağın üzerine deri gerilmesiyle oluşturulan bir sazdır. zaman içinde evrilerek hayvan derisinin yanı sıra plastik gergili bendirler de üretilmiştir. fotoğraf 0
Erbane, tıpkı bendir gibidir ancak hayvan derisinden olması tercih edilir. ayrıca içinde ziller vardır. çalım teknikleri bendire benzese de birbirlerinden ayrıldıkları noktalar bir hayli fazladır. fotoğraf 1
def, çevresinde zilleri bulunan, küçük boyutlu vurmalı sazdır. sanılanın aksine küçük boyutuna rağmen kendisiyle icrada bulunmak epey meşakkatlidir. çalım teknikleri çok büyük oranda bendirle benzeşir. fotoğraf 2
daire, bendirin etrafına büyük boyutlu zillerin olduğu bir sazdır. daire icrasındaki amaç zillerin sesinin %90 oranında duyulmasıdır. fotoğraf 3
gelelim bendire. Bendirin yapısından üstte bahsetmiştim, şimdi çalım tekniklerinden bahsetmek istiyorum.
bendirde seslerin çıktığı dört nokta vardır. bunlar; merkez, kasnak, merkez ile kasnağın arası ve kasnağın hemen bitişiğidir.
merkez noktasından slap ya da diğer adıyla tokat dediğimiz ses çıkar. pes bir sestir. tüm elimizle sesin çıktığı noktaya bir vuruş yapıp elimizi kaldırmadan bu sesi elde ederiz.
merkez ile kasnağın arasından 'düm' sesi çıkar. bu da pes bir sestir. bu ses orta parmak ile sesin çıktığı noktaya hızlı ve güçlü bir vuruş yapılarak elde edilir
kasnak noktasından çıkan ses ise 'tek' sesidir. orta ya da yüzük parmağımızla kasnak noktasına hızlı bir vuruş yaparak elde ederiz. tiz bir sestir.
kasnağın hemen bitişiğinden ise 'e' sesini elde ederiz. iki parmağımızla bu noktaya bir kere parmaklarımızı kaldırmadan vuruş yaparak bu sesi elde ederiz
işte bu seslerin kombinasyonlarından klasik türk müziğinde usüller ortaya çıkar.