bendir

• Bendir, Klasik Türk müziğinde ve özellikle Mevlevi Türk Tasavvuf Musikisinde daire veya def adıyla bilinen vurmalı çalgının Mağrip ülkelerine (özellikle Fas ve Cezayir'e) özgü biçimidir. Mağrip Arapçasından alınan bendir adı Türkiye'de 1980'lerden sonra yaygın kullanıma kavuşmuştur.
  
  Genellikle 40 ila 55 cm çapında daire şeklindeki bir kasnağa deri germek suretiyle imal edilen bendirin belirgin bir özelliği, rezonans sağlamak amacıyla iç tarafına gerilen iplerdir.
• Bendir, erbane, def, daire klasik türk müziğinin başlıca vurmalı sazlarındandır. Bendiri ise diğer vurmalı sazlardan ayıran en önemli özelliği diğerlerinin temelini oluşturmasıdır. bir önceki giride de belirtildiği üzere bendir bir kasnağın üzerine deri gerilmesiyle oluşturulan bir sazdır. zaman içinde evrilerek hayvan derisinin yanı sıra plastik gergili bendirler de üretilmiştir. fotoğraf 0
  
  Erbane, tıpkı bendir gibidir ancak hayvan derisinden olması tercih edilir. ayrıca içinde ziller vardır. çalım teknikleri bendire benzese de birbirlerinden ayrıldıkları noktalar bir hayli fazladır. fotoğraf 1
  def, çevresinde zilleri bulunan, küçük boyutlu vurmalı sazdır. sanılanın aksine küçük boyutuna rağmen kendisiyle icrada bulunmak epey meşakkatlidir. çalım teknikleri çok büyük oranda bendirle benzeşir. fotoğraf 2
  daire, bendirin etrafına büyük boyutlu zillerin olduğu bir sazdır. daire icrasındaki amaç zillerin sesinin %90 oranında duyulmasıdır. fotoğraf 3
  
  gelelim bendire. Bendirin yapısından üstte bahsetmiştim, şimdi çalım tekniklerinden bahsetmek istiyorum.
  bendirde seslerin çıktığı dört nokta vardır. bunlar; merkez, kasnak, merkez ile kasnağın arası ve kasnağın hemen bitişiğidir.
  merkez noktasından slap ya da diğer adıyla tokat dediğimiz ses çıkar. pes bir sestir. tüm elimizle sesin çıktığı noktaya bir vuruş yapıp elimizi kaldırmadan bu sesi elde ederiz.
  merkez ile kasnağın arasından 'düm' sesi çıkar. bu da pes bir sestir. bu ses orta parmak ile sesin çıktığı noktaya hızlı ve güçlü bir vuruş yapılarak elde edilir
  kasnak noktasından çıkan ses ise 'tek' sesidir. orta ya da yüzük parmağımızla kasnak noktasına hızlı bir vuruş yaparak elde ederiz. tiz bir sestir.
  kasnağın hemen bitişiğinden ise 'e' sesini elde ederiz. iki parmağımızla bu noktaya bir kere parmaklarımızı kaldırmadan vuruş yaparak bu sesi elde ederiz
  
  işte bu seslerin kombinasyonlarından klasik türk müziğinde usüller ortaya çıkar.
• Halk arasında erbane ve def ile her daim karıştırılan enstrümandır. Ayrımını yazmak için girmiştim lakin üstteki entryde çok güzel açıklanmış zaten.
  
  Bendir dinlemek isterseniz tuğba gülyeşil çok güzel çalar ve söyler. Ders videoları da var.
• bir zamanlar ismek tarafından acılan kurs ile öğrenmeyi öğrenmeğe çalıştığım vurmalı çalgıdır.
  iki sese tabii olup -düm/tek- bu sesler ile ritimi sağlamaya çalıştığımızdır. daire üzerine gerilen deri ile başlama eğilimi gösteren bendir, zaman ile evrilerek plastik ile de üretilmeye başlamıştır. -çalmaya yeni başlayacak olan kimseler için bir önerim vardır ki: yeni başlanmış bir seviye için alınacak bendir, deri değil de plastik olunması üzerinedir. deri herhangi soğuk bir ortam ile salınım göstererek kaliteli bir ses çıkmasına engel olmaktadır-
  başlanılan ilk zamanlarda kasnağın üst kısmına -tek- vurmak zor olacaktır lakin ilerleyen zamanlarda alışmışlık ve tecrübe ile kolay gelecektir. pes etmemek her zamanki gibi ilk kuraldır.
  ben üniversite sınavı sebebi ile yarıda bırakmış idim lakin herhangi bir mevlevî meclisinde cem eder iken, can vermek ne de hoş olur idi!
  
  doğruya nazar eyleriz'