bayram çikolatası kağıdını düzleştirmek

  • bayramda misafirliğe gidildiğinde ortamda biriken buhranın yansımasını görmek için alüminyum kağıdı düzleştirip misafirliğe alüminyumun yansımasından, penceresinden, dünyasından bakma eylemidir. önüne konan sehpaya eğilmek için bahane olan o çikolata kağıdı ortama olan ilgisizliğini göstermek için de kullanılabilir. dikkat edilirse alüminyum hiçbir zaman tam düz olmaz bir tarafı düzleştirirsin bir taraf yamulur bir türlü o istediğin stabil konuma sokamazsın -hayatlarımız da böyle deği...öhöm öhöm öhöm tamam kendime geldim, iyiyim-.

    ama bu demek değil ki o gariban alüminyumun benden çekecekleri bitti. az önce alüminyum kağıdın stabil konumda da bulunabildiğini fark ettim bu şekil hiperbolik paraboloiti andırıyor, düz olmuyorsa ben de yamulturum dedim. bu şekilin oluştuğunu fark ettikten sonra beynimde bir ışık parladı; genelde fonksiyonun grafiğine baktığımızda değişim, alan gibi şeylere bakarız mesela hız zaman grafiği çizdik 100km/s hızla 5 saat yol aldık yani toplamda 500 kilometre gittik aslında bu 500 kilometre hız zaman grafiği altında kalan alandır(bkz: integral) veya konum zaman grafiği çizdik 0-50 metre arası yolu 10 saniyede aldık yani hızımız 5m/s dir bu da konumdaki değişimdir(hız)(bkz: türev) işte bir grafik oluşturduğumuzda genelde bunun gibi işlemlerle ilgileniriz ama bir grafiğin oluşumu alüminyum kağıtta olduğu gibi topolojiksel bir anlam da ifade edebilir yani en azından bu şekilde düşünmek hoşuma gitti ve üşenmedim çikolataların üzerine nasıl kağıdı sarıyorlar diye izledim. bu şeklin oluşmasının nedeni -bence- kağıt çikolatanın üstüne sarılırken ilk başta zıt iki köşeden sonra diğer iki köşe katlanarak yapılıyor yani iki zıt köşe yapıldığında merkezden köşelere kağıt esniyor yani kağıdın alanı bazı yerlerde artıyor ve bu deformasyon ikişer zıt köşeden yapıldığı için kağıt alan fazlalığını dağıtmak için stabil bir şekil arıyor ben de bu şekili hiperbolik paraboloite benzettim.
  • Aklıma didem madak'ın ahlar ağacı eserinden bir alıntıyı getiren başlıktır.
    "Ama yazgısını yaldızlı çokomel kağıtları gibi, tırnaklarıyla düzeltemiyor insan. Yıllarca biriktirdim rengarenk çokomel kağıtlarını kitap aralarında. Aşık olduğumda, çikolata kokardı kırmızı yazgım."
  • Var bir hayalimiz...
  • bitane daha almak isteyipte misafirlikte olduğu için çekinen çocoktur.

    (bkz: bir zamanlar ki be)
  • bunun hakkında daha önce yazmıştım ama düşüncemi biraz daha teknik olarak açıklamak istedim.

    Bayram çikolatası alüminyum kağıdında (Bundan sonra biz buna kısaca "bçak" diyelim. Sonra kısaltmanın "bıçak" kelimesine benzediğini fark edip bıçak olarak değiştirelim) hiperbolik paraboloit oluşmasının nedeni bıçak'ın deforme olmasıdan dolayı. Deforme nedir, nasıl yapılır? Bir cisimin esnekliğinden bahsederken iki çeşit esneklikten bahsederiz biri elastik esneklik diğeri plastik esnekliktir. Bir cisime kuvvet uyguladığımızda cisimin şeklini koruyabildiği maksimum kuvvete kadar elastik esneklik geçerlidir, bu kuvvet geçildikten sonraysa cisim eski haline geri dönemez burada da plastik esneklik geçerlidir. Elastik esneklik için hook yasası (F=k.x) işler, bu kuvvet aralığında kuvvet ve uzama miktarı doğrusal olarak davranır. Plastik deformasyonda ise uzamam miktarı cisimden cisime farklılık gösterir. bıçak (alüminyum) için kuvveti y eksenine uzama miktarını x eksenine yazdığımızda -elastik esneklikten sonra- grafik √x’imsi bir grafik çizer yani uygulanan kuvvete göre bıçak kenarlardan daha fazla esnerken ortadan daha az esner yani bir nevi tanecikler arasındaki mesafeye göre tek boyutta bir parabol oluşur (aslında oluşmaz ama bıçak küçük bir cisim olduğu için buna parabol diyip geçiştirirsem buna kimse karşı çıkamaz. Küçük şeylerin özelliklerinin yuvarlanabilirliğine dayanarak bıçak’ı hiperbolik paraboloit ilan ediyorum.).

    bunu şu şekilde de düşünebiliriz: bir tane yayı yavaş yavaş çekiyoruz; bu durumda yaydaki uzama, birim uzunluk başına eşit olarak artar ama biz yayı hızlı çektiğimizde -eylemsizlikten dolayı- çekilen tarafta yay daha fazla uzar. Bıçak'daki bu uzama kalıcı olduğu için çekilen uçtaki uzama, merkezdeki uzamadan daha fazla olur .Kaç tane ruh hastası bıçak’ın nasıl yapıldığını izledi bilmiyorum ama alüminyum kağıt çikolatanın üzerine sarılırken iki zıt köşeden çekilerek yapılır, iki zıt köşedeki deformasyon belirttiğim gibi köşelerde daha fazla olduğu için alüminyum üzerinde birbirine dik sonsuz parabol oluşur bu da hiperbolik paraboloiti, bıçak için stabil bir şekil yapar.